[uitverkocht] Claron McFadden & Claire Chevallier

Welkom op de 19e editie van Klarafestival! Het thema Crossroads - Come Together verbeeldt als geen ander het samenkomen van het publiek, de artiesten en hun inspirerende concerten. Een ontmoetingsplek waar de top van de internationale klassiek in dialoog gaat met uitdagende creaties en jong talent.  

Inspirator van deze editie is festivalartiest Claron McFadden. 'Ik sta op een kruispunt waar stijlen en generaties elkaar kruisen en ontmoeten en met elkaar botsen', vertelde ze ons in een interview. Die uitspraak is de kern van het programma. Geniet van Klarafestival als vrijplaats van hoop, meerstemmigheid en schoonheid in alle mogelijke verschijningsvormen. Als een plek waar het bekende nieuwe betekenis krijgt en waar nieuwe ervaringen je overrompelen.

Jan Raes, voorzitter

Joost Fonteyne, intendant

Chantal Pattyn, manager Klara

Chez Bricktop maakt deel uit van de reeks liedcycli Americans in Paris, waarin sopraan Claron McFadden en pianist Claire Chevallier Afro-Amerikaanse artiesten onder de aandacht brengen die van de Verenigde Staten naar Europa migreerden in de nasleep van de Eerste Wereldoorlog.

Ada Beatrice Queen Victoria Louise Virginia Smith (1894-1984), beter bekend onder de naam Bricktop, was een Amerikaanse danseres, jazzzangeres, vaudevilleartieste en uitbaatster van de beroemde, Parijse nachtclub Chez Bricktop. Ze wordt gezien als een van de meest legendarische en meest tijdloze figuren in de 20e-eeuwse Amerikaanse cultuurgeschiedenis. Haar nachtclub was een knooppunt voor zowel Franse als Afro-Amerikaanse kunstenaars die naar Parijs waren gereisd (of er voorgoed naar waren verhuisd) om het structurele racisme en de aanhoudende ontmenselijking te ontvluchten die ze in de Verenigde Staten moesten ondergaan. Parijs zou hen niet alleen verwelkomen en erkennen; voor sommigen lag er zelfs roem en rijkdom in het verschiet. Via het verhaal van Bricktop en interviews reproduceren McFadden en Chevallier de muzikale atmosfeer van Montmartre, dat toen als het ‘Harlem van Parijs’ te boek stond. Samen verkennen ze hoe jazz uit Amerika kwam overgewaaid en het effect ervan op de Franse muziekscene van toen. Regisseur Luigi De Angelis heeft Chez Bricktop opgevat als een live radioprogramma en vervlecht zo de clubsfeer van honderd jaar geleden met de vorm van een hedendaagse radiostudio met een livepubliek.

Claron McFadden en Claire Chevallier over Chez Bricktop 

Claron McFadden: “Het idee voor Chez Bricktop komt voort uit mijn eigen reis van Amerika naar Europa in de jaren ’80. Op jonge leeftijd werd ik ‘blootgesteld’ aan de Westerse, Europese cultuur via literatuur, film en vooral muziek. Deze kennismaking smaakte naar meer en zo begon mijn artistieke zoektocht naar de combinatie van Europese, klassieke muziek en mijn achtergrond in Afrikaanse muziek, gospel, blues en jazz. Op school leerde ik over de Harlem Renaissance en ook dat onderwerp vond weerklank bij mij: zwarte kunstenaars in een gesegregeerd Amerika die een vrijplaats creëerden waar ze zich intellectueel konden uitdrukken. Ik kwam erachter dat velen onder hen naar Parijs waren getrokken of er zelfs permanent gingen wonen om maar te kunnen ontsnappen aan het structurele racisme en de voortdurende ontmenselijking waar ze dagelijks mee in aanraking kwamen. En hoewel ik de drang om de nalatenschap van de slavernij te ontvluchten volkomen kon begrijpen, was ik geïntrigeerd door hun keuze voor Parijs als toevluchtsoord. Nu, honderd jaar later, sta ik stil bij mijn eigen overtocht naar Europa door de levensloop na te gaan van de kunstenaars, de schrijvers en vooral (maar niet uitsluitend) de musici uit de Harlem Renassaince. Ik ben met name geïnteresseerd in hen die niet alleen erkend en aanvaard werden in Parijs, maar die er ook roem en rijkdom vergaarden; dezelfde artiesten die nu volslagen vergeten zijn. Deze productie ontleent haar naam daarom aan een van de beroemdste nachtclubs uit het Montmartre van het interbellum, die eigendom was van en gerund werd door de iconische Ada ‘Bricktop’ Smith.”

Claire Chevallier: “Claron en ik wilden onze prachtige, muzikale samenwerking – die we begonnen waren met Façade: The Final Days of Mata Hari – nog meer diepgang geven door de komst van Amerikaanse jazz (Scott Joplin, Cole Porter, Duke Ellington…) in Parijs in kaart te brengen en door na te gaan hoe het Franse muzikale landschap erdoor werd beïnvloed (Erik Satie, Maurice Ravel, Claude Debussy…). Door de muzikale kruisbestuivingen en wisselwerkingen uit die periode te verkennen, hopen we een artistieke verbondenheid bloot te leggen met een viering van datgene wat niemand onberoerd laat: muziek, die magische en onverklaarbare schakel. Ten slotte hopen we dat onze productie sommigen van deze Afro-Amerikanen uit de jaren 1920 en 1930 aan de vergetelheid kan ontrukken, zodat deze ‘American Beauties’ eindelijk en verdiend in de schijnwerpers kunnen staan.”

Luigi De Angelis over Chez Bricktop

“Toen ik door Claron McFadden benaderd werd om mee te werken aan Chez Bricktop, was ik meteen onder de indruk van het sterke voorstel dat ze met Claire Chevallier had uitgedacht. Het was een schitterend web aan verbanden tussen verleden en heden, een zinderende zoektocht vol weerklanken en vragen, van hun eigen, hedendaagse gevoeligheden en verhalen naar de schaduwen en schimmen van weleer. Ze vroegen mij om samen met hen de sfeer van Ada ‘Bricktop’ Smiths club op zo’n manier tot leven te wekken dat de openheid zou blijven bestaan om verhalen te delen over hun eigen reis en hun persoonlijke ‘renaissance’, over hun verhouding tot de zwaargewichten uit de jazzgeschiedenis en tot de muziek die hun eigen artistieke pad zo getekend heeft. 

Ik had het idee om Chez Bricktop in te richten als een live radio-uitzending, met Claron McFadden als de presentatrice die in dialoog gaat met Claire aan de piano. Bovenop die structuur van een hedendaagse radiostudio (met een livepubliek rondom, livemuziek, gasten die ‘inbellen’, etc.) wil ik de sfeer scheppen van een club van honderd jaar geleden. De dramaturgie van zo’n muziekuitzending geeft ons alle vrijheid om vliegensvlug van het heden naar het verleden over te schakelen, op een caleidoscopische en immersieve trip.”

Muziektheater Transparant, vertaald door Tom Swaak 

Claron McFadden

De veelzijdige Amerikaanse sopraan Claron McFadden staat vooral bekend om haar interpretaties van hedendaagse muziek, maar is ook thuis in de barokmuziek en jazz. McFadden staat op de grootste internationale operapodia en vertolkte o.a. de titelrollen van Cavalli’s Didone en Bergs Lulu, naast rollen in creaties als The Time of our Singing van Kris Defoort en prisoner of the state van David Lang. Als huisartieste bij Muziektheater Transparant bedacht, regisseerde en speelde ze al verschillende multidisciplinaire projecten, zoals Lilith, Secrets en Nachtschade: Aubergine. Recent bracht ze in de muziektheaterproductie NINA een eerbetoon aan het leven en werk van Nina Simone.

Claire Chevallier

Claire Chevallier is een Franse pianiste die zich via onderzoek en uitvoeringen gespecialiseerd heeft in de historische uitvoeringspraktijk van de klassieke periode tot de Franse muziek van begin 20ste eeuw. Daarbij heeft ze zelf ook een verzameling uitgebouwd van zes vleugelpiano’s uit de periode van 1842 tot 1920. Ze trad al op in verschillende internationale concertzalen, waaronder Concertgebouw Amsterdam, Salle Pleyel Parijs en Alte Oper Frankfurt. Chevallier staat steeds open voor interdisciplinaire projecten en droeg bij aan verschillende voorstellingen in samenwerking met prominente artiesten als Anne Teresa De Keersmaeker, Josse De Pauw, Jan Decorte, Jan Lauwers en Lisbeth Gruwez.

Luigi De Angelis

Luigi De Angelis is een Belgisch-Italiaanse regisseur, scenograaf en muzikant. Hij richtte in 1992 het gezelschap Fanny & Alexander op, dat projecten maakt waarin theater, muziek, film, beeldende kunst en literatuur samenkomen. In zijn eigen werk onderzoekt hij de interactie tussen muziek, klank en de theatrale ruimte. Zijn werk werd getoond op festivals als de Biennale di Venezia, Ravenna Festival en Internationaal Theaterfestival Belgrado. De Angelis regisseerde o.a. de opera’s Die Zauberflöte, Parsifal en Il Barbiere di Siviglia. Sinds 2015 werkt hij regelmatig samen met Muziektheater Transparant, waarmee hij in 2017 voor Klarafestival een voorstelling maakte rond Sergej Diaghilev.

Chiara Lagani

Chiara Lagani is een Italiaanse actrice, toneelauteur en dramaturg. In 1992 richtte ze samen met Luigi De Angelis het gezelschap Fanny & Alexander op, waarbinnen ze steeds samen met hem het concept en de concrete invulling van de projecten uitwerkt. Als theaterauteur maakt ze vaak voorstellingen op basis van bestaande teksten, zoals Nabokovs Ada, De geniale vriendin van Elena Ferrante of The Wizard of Oz. Lagani gaf workshops, lezingen en seminaries voor acteurs, theaterauteurs en dramaturgen op verschillende plaatsen in Europa, waaronder de KU Leuven, Université de Rennes, Universiteit Sapienza Rome, Royal Central School of Speech and Drama in Londen en Theaterhogeschool Stockholm.

Janelle Gill

Pianiste Janelle Gill reist voorbij de grenzen van de jazz en heelt met klanken. Ze groeide op in Washington, D.C. en studeerde aan de Duke Ellington School of the Arts en aan Howard University. Ze werkte samen met musici als Delfeyo Marsalis, Oliver Lake, David Murray, The Blackbyrds, Maurice Hines (voor Tappin’ Through Life), en met lokale artiesten als Marshall Keys, Nasar Abadey et Kris Funn. Gill trad o.m. op in het Kennedy Center, de Library of Congress, op het North Sea Jazz Festival en op de jazzfestivals van DC, Montreux en Bakoe. Recent verzorgde ze ook de muzikale leiding van de productie Desdemona (Toni Morrison) in het Source Theater. Janelle Gill is verder actief als muziekpedagoge voor mensen uit alle lagen van de bevolking.

Er is geen boventiteling. Voor het volgen van het libretto kan je gebruik maken van de app Lyri (te downloaden in de App of via Play Store).