Barbara Hannigan, Equilibrium Young Artists & LUDWIG Orchestra

Hartelijk welkom op Klarafestival!

Festival van Vlaanderen Brussel, Klara en onze partners zijn verheugd jullie opnieuw te begroeten. “I believe audiences aren’t just listening. They are actively contributing”, tekent festivalartiest Barbara Hannigan op in een interview. Concerten zijn een wisselwerking tussen publiek, kunstenaars en wie voor of achter de schermen bijdraagt tot die magische momenten. Samen ‘worden’ we muziek. Become Music!

Hannigan is als dirigent en sopraan een wereldwijde referentie. Bij haar wordt klassieke muziek een hedendaagse en unieke belevenis. Dat inspireert Klarafestival als grootste omroepfestival van het land. Haar veelzijdige talent en dat van vele Belgische en internationale artiesten die met muzikale verhalen heden en verleden verbinden, brengen u ongetwijfeld in vervoering.

Klarafestival opent wervelend met Hannigan als dirigent van het London Symphony Orchestra. Daarna hoor en zie je haar met jonge musici uit haar mentorschapproject Equilibrium Young Artists. In maar liefst 25 concerten presenteren we toptalent als Les Talens Lyriques, het City of Birmingham Symphony Orchestra met Mirga Gražinytė-Tyla en Vilde Frang of het St. Louis Symphony Orchestra met Víkingur Ólafsson. Klarafestival koestert daarenboven de creatie. Het filmconcert Reich/Richter als symbiose van Gerhard Richters schilderijen en de muziek van Steve Reich, de creatie Counterforces van componist Frederik Croene op tekst van dichter Dominique de Groen of de muziektheaterproductie Prey van theatermaker Kris Verdonck met een compositie van Annelies Van Parys zullen u verrassen!

Deze en alle andere concerten zijn mogelijk dankzij de samenwerking met onze culturele partners: Bozar, Flagey, Kaaitheater, Théâtre Varia, Muntpunt, Concertgebouw Brugge en De Singel. Dank ook aan onze private partners KPMG, Proximus, Brouwerij Omer Vander Ghinste, Belfius, Interparking en de spelers van de Nationale Loterij. We zijn erkentelijk voor de steun van de Vlaamse Gemeenschap en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. En tot slot dank aan Klara en VRT: geen omroepfestival zonder die gewaardeerde samenwerking.

Joost Fonteyne

Intendant Klarafestival

Op 16 maart omringt festivalartiest Barbara Hannigan zich op het podium van Flagey met leden uit haar Equilibrium Young Artists programma. Samen kleuren ze de avond met Franse impressionistische toetsen. Dramaturge Lalina Goddard sprak met Equilibrium-leden Emma Posman (sopraan) en Rolf Verbeek (dirigent).

Waar zijn jullie op dit moment mee bezig?

Emma: Momenteel repeteer ik in De Munt voor de nieuwe opera Solar, een opera die twee Griekse mythologieën met een actuele problematiek verbindt. De opera is geschreven door Howard Moody en geregisseerd door Benoit de Leersnyder. Ik zing de rol van Talus, die uit jaloezie door zijn nonkel van een rots gegooid wordt en vervolgens in een vogel verandert. Een hele mooie rol, vind ik.

Rolf: Ik bereid een project voor met muziek van Poulenc als dirigent van de Camerata RCO, een ensemble gevormd door leden van het Concertgebouworkest. De komende weken ben ik op tournee met Barbara en het London Symphony Orchestra. Zoals je weet, komen we binnenkort langs in Brussel, voor de openingsavond van Klarafestival!

Een drukke agenda, dus. En dan zijn jullie ook nog op 16 maart te gast op Klarafestival, samen met Barbara Hannigan en andere leden uit haar Equilibrium Young Artists programma. De selectieprocedure noemt ze stellig géén auditie. Hoe was die ervaring voor jullie?

Emma: Op voorhand wisten we niet wat ons te wachten stond. We werden met 25 kandidaten tegelijkertijd binnengelaten en moesten allemaal spelletjes met elkaar spelen. Ik denk dat er heel goed werd gekeken naar hoe je reageerde, hoe je met elkaar omging. De zangauditie verliep ook erg anders dan normaal, want we zongen allemaal aan elkaar voor. Erna werd aan de andere deelnemers om feedback gevraagd. Daar schrok ik eerst wat van, maar eigenlijk was dat een erg positieve ervaring. Je leert er enorm veel uit, en iedereen was erg lief voor elkaar. Ter voorbereiding van de auditiedag kregen we de opdracht om op de website Friendly Eyes van sportcoach Jacky Reardon haar ‘Discover program’ te volgen. Daarin maakt ze de vergelijking tussen klassieke muziek en sport. We staan er misschien niet zo vaak bij stil, maar eigenlijk is een concert geven erg vergelijkbaar met een tennismatch spelen: ook wij hebben op het podium te maken met ‘peak performances’, momenten waarop je het beste van jezelf moet geven. Op dat moment moet je hoofd leeg zijn zodat je je volledig op je uitvoering kan concentreren.  

Hoe doe je dat?

Emma: lacht. Er zijn verschillende manieren waarop je dat kan doen. Door met vriendelijkheid naar jezelf te kijken, door die innerlijke, zelfkritische stem uit te schakelen tijdens het zingen. Eigenlijk gaat het over het vinden van de juiste balans: enerzijds wil je ernaar streven om het beste uit je uitvoering te halen, maar anderzijds mag die focus ook niet destructief worden. Als je daar niet in getraind bent, denk je voortdurend: “oh nee, dat ging zojuist mis”, terwijl je in het midden van een performance zit. Het gaat dus om een soort van vriendelijkheid naar jezelf en naar anderen toe.

Hoe werkt dat voor jou als dirigent, Rolf?

Rolf: Het is eigenlijk precies zoals Emma beschrijft. Als je met die vriendelijke ogen naar jezelf kijkt, dan kan je jezelf pas ten volle ontwikkelen. Dan kan je tijdens een concert met z’n allen die extra stap maken, die X-factor. En die stap zit in iemands hoofd, natuurlijk. Als dirigent werkt het evengoed zo dat als je een fout maakt, je daarin kan blijven hangen. Al valt het misschien wat minder op dan bij een zanger, want ik produceer geen geluid, toch mag je nooit vergeten dat je voortdurend output aan het geven bent.

En hoe was jouw ‘auditie’? Stond je daar ook met 25 kandidaten samen te dirigeren?

Rolf: lacht. Nee, gelukkig niet. Toen ik opzocht over Equilibrium Young Artists, vond ik alleen maar audities voor zangers terug, dus stuurde ik Barbara een bericht met de vraag of ik als dirigent ook zou kunnen deelnemen. Ze nodigde me toen uit om een repetitie van The Rake’s Progress bij te wonen in Amsterdam. Niet veel later kreeg ik opnieuw een bericht van haar dat haar assistent had afgebeld en of ik het werk goed kende. Ik heb toen als een gek de muziek ingestudeerd en sindsdien ben ik steeds vaker mee geweest met haar als assistent-dirigent. 

Wat heeft Barbara Hannigan jullie, terugkijkend op dit traject, meegegeven?

Rolf: Barbara is iemand die van elke piep en kraak muziek kan maken. Ik denk dat ik in de manier dat ik met haar gewerkt heb, geleerd heb om de diepte van de muziek op te zoeken. Op ieder vlak: niet alleen het verhaal, het gevoel, maar ook qua atmosfeer. Daarin is zij echt een tovenaar. 

Emma: Voor mij was het ook die diepte die ze opzoekt in haar interpretatie. Ze bestudeert de muziek tot in het kleinste detail. Maar ook de manier waarop ze haar leven leidt. We zitten in een vak waarbij we voortdurend onderweg zijn, maar zij lijkt binnen die hectiek toch een soort van rust te hebben gevonden. Zowel op als naast het podium straalt ze een kalmte en spontaniteit uit en tegelijkertijd behoudt ze een enorme focus. Voor mijn eerste concert met haar was ik zo nerveus, maar eens ik met haar op het podium stond, viel die stress van me af. Ik heb me toen helemaal thuis kunnen voelen, daar op dat podium. Ik denk dat ze dat effect op heel veel mensen heeft.

Rolf: Ik denk dat haar kracht inderdaad zit in de eerlijkheid waarmee ze op een podium staat. Vroeger had je van die autoritaire dirigenten die geen tegenspraak duldden. Zij is totaal het tegenovergestelde. Ze maakt mét iedereen muziek. Ze is een verbinder, en daardoor voel je je erg veilig, zoals Emma zegt. Die eerlijkheid neem ik zeker mee in mijn eigen praktijk als dirigent. Eigenlijk is het vooral zo dat je moet dirigeren zoals je bent. Dat je authentiek bent, jezelf durft te zijn. En je erop vertrouwt dat je op die manier ook anderen meekrijgt. Iedereen die voor je zit, is evenveel waard. Dat klinkt misschien voor de hand liggend, maar een orkest wordt nog steeds vaak als een instrument gezien, bestuurd door de dirigent. 

Op Klarafestival brengen jullie elk een deel van het impressionistische programma Music among Friends. Wat maakt de muziek van Stravinsky en Delage in jullie los?

Emma: Ik hou van de korte, sfeervolle en luchtige gedichtjes die Stravinsky op muziek zette in zijn Trois poésies de la lyrique japonaise en zijn Deux poésies de Konstantin Balmont. Zo zing ik een lied over hoe een duif een bloemetje versiert, wegvliegt en hoe het trieste bloemetje alleen achterblijft. Als zangeres zing ik meestal met piano of orkest, dus het is voor mij bijzonder om eens kamermuziek te brengen. Stravinsky creëert in deze liederen een hele fantasierijke, unieke klankwereld. 

Rolf: Maurice Delage schreef zijn Quatre poèmes hindous nadat hij in 1912 in Indië geweest was, dus de muziek is doorspekt met Indiase invloeden. De verhalen zijn ook erg mooi. Het tweede deel, bijvoorbeeld, gaat over een dennenboom in het hoge Noorden. Hij valt in slaap onder een dekentje van sneeuw en droomt over een palmboom aan de kust. Dat vind ik zo leuk bedacht. De muziek is heel schilderachtig en rijk gekleurd. Ik vind het ook erg bijzonder dat ik Barbara zal dirigeren. 

Vind je dat spannend?

Rolf: Spannend, ja, maar op een goede manier. Op dat moment heb je al je voelsprieten openstaan. Je deelt het podium met zo’n getalenteerde musici en dan wil je het gewoon goed doen. Dus ik heb er vooral veel zin in!

Wat ligt er voor jullie nog in het vooruitzicht?

Rolf: Na de zomer heb ik mijn debuut bij zowel het Rotterdams Philharmonisch Orkest als het Nederlands Philharmonisch Orkest. Daar kijk ik heel erg naar uit.

Emma: Na Solar zing ik voor de eerste keer de rol van Lauretta in Gianni Schicchi!

Rolf: Dat is fantastisch, Emma!

Allebei mooie plannen, zo te horen. Veel succes, en tot op Klarafestival!

LUDWIG Orchestra

LUDWIG presenteert programma’s die even doordacht zijn als avontuurlijk. Artistiek leider Peppie Wiersma brengt moeiteloos componisten uit verschillende perioden, stijlen en achtergronden bij elkaar. De musici spelen op het hoogst mogelijke niveau, gaan vaak een directe interactie aan met hun publiek en experimenteren met verschillende presentatievormen en kunstdisciplines. Sinds het prille begin onderhouden ze een warme samenwerking met Barbara Hannigan. In 2022 lanceerde LUDWIG het gloednieuwe multidisciplinaire festival Through the Looking Glass.

Barbara Hannigan

Sopraan en dirigent Barbara Hannigan belichaamt muziek met een ongeëvenaarde dramatische gevoeligheid. Tot haar artistieke collega's behoren onder meer Sir Simon Rattle, Sasha Waltz, Kent Nagano en Vladimir Jurowski. Hannigan heeft meer dan 85 wereldpremières op haar naam staan en won reeds talloze prijzen, waaronder de Dresdner Musikfestspiele Glashütte Award. In het najaar van 2022 ontving ze de Franse onderscheiding Officier des Arts et des Lettres en werd ze uitgeroepen tot Gramophone Magazine's Artist of the Year.

Rolf Verbeek

Rolf Verbeek dirigeerde een groot aantal orkesten, waaronder het Noord Nederlands Orkest, philharmonie zuidnederland en Phion. Ook leidde hij producties bij Opera Zuid en De Dutch National Opera Academy. Sinds 2019 is hij als dirigent verbonden aan het Camerata RCO (opgericht door leden van het Koninklijk Concertgebouw-orkest) waarvoor hij meerdere bewerkingen maakte en afgelopen jaar twee cd’s opnam. Als Equilibrium Young Artist vervult hij de functie van assistent-dirigent van Barbara Hannigan die tevens de rol van mentor opneemt.

Emma Posman

Sopraan Emma Posman boekte internationaal succes toen ze inviel op de Salzburger Festspiele als Koningin van de Nacht (Die Zauberflöte). Ze ontving de Caecilia Award voor jonge artiest van het jaar 2018 en was in 20-21 lid van het jong ensemble in het Grand Théâtre de Genève. In De Munt zong ze rollen in o.a. Il Trittico, Pikovaya Dama en Solar. Bij OBV zong ze in De Keersmaekers Mozart Concertaria’s. Als Equilibrium Young Artist wordt ze begeleid door Barbara Hannigan. Binnenkort is ze te zien als Lauretta in Gianni Schicchi.

Ema Nikolovska

Mezzosopraan Ema Nikolovska werd in 2020 lid van de International Opera Studio van de Staatsoper Unter den Linden waar ze verschillende rollen zong, zoals Second Lady/Die Zauberflöte, Schäferin/Jenůfa en Giovanna/Rigoletto. Dit seizoen keert ze terug om haar debuut te zingen als Octavian/Der Rosenkavalier. Ze was een BBC New Generation Artist en in 2022 ontving ze de Borletti-Buitoni Trust Award. Een recent hoogtepunt op het concertpodium was Schumanns Das Paradies und die Peri met de Staatskapelle Berlin o.l.v. Marc Minkowski.

17.03.2023 — 19:00

Bozar, Studio

Docu I’m a creative animal 

+ exclusive aftertalk with Barbara Hannigan & Joost Fonteyne

Maurice Delage

Quatre poèmes hindous (“Vier hindoeïstische gedichten”)

1. Madras: een mooie vrouw (Bhartrihari)

Een slanke schoonheid loopt onder de bomen in het bos,

en rust van tijd tot tijd uit.

Nadat ze met haar hand de drie gouden sluiers die haar borsten bedekken heeft opgetild,

zendt zij de stralen waarin zij baadde terug naar de maan.

2. Lahore: een eenzame dennenboom (Heinrich Heine)

Een eenzame dennenboom staat op een kale noordelijke berg.

Hij sluimert. IJs en sneeuw omringen hem met een witte mantel.

Hij droomt van een palmboom die, daar in het verre oosten,

zich beklaagt, solitair en zwijgzaam, op zijn brandende rotswand.

3. Benares: Geboorte van Boeddha (anoniem)

In die tijd werd de komst van Boeddha op aarde aangekondigd.

De hemel vulde zich met het geraas van de wolken.

De goden, wapperend met hun waaiers en hun mantels

strooiden ontelbare prachtige bloemen.

Mysterieuze en zoete geuren kruisten als lianen

in de warme adem van die lentenacht.

De goddelijke parel van de volle maan hield halt aan het marmeren paleis

bewaakt door twintigduizend olifanten als grijze heuvels

met de kleur van de wolken.

4. Jeypur: als je aan haar denkt (Bhartrihari)

Als je aan haar denkt, ervaar je een pijnlijke kwelling.

Als je haar ziet, raakt je geest in de war.

Als je haar aanraakt, verlies je je verstand.

Hoe kun je haar geliefde noemen?

Igor Stravinsky

Trois poésies de la lyrique japonaise (“Drie gedichten uit de Japanse lyriek”)

1. Akahito (Yamabe no Akahito) 

Laten we naar de tuin gaan, ik wilde je de witte bloemen laten zien.

De sneeuw valt... Bestaat alles hier uit bloemen, of uit witte sneeuw?

2. Mazatsumi (Minamoto no Masazumi) 

April verschijnt.

het ijs van hun schors brekend,

vreugdevol springend in de stroom van schuimend water:

Zij willen de eerste witte bloemen zijn van de vreugdevolle lente.

3. Tsaraiuki (Ki no Tsurayuki) 

Wat is er zo wit in de verte?

het lijkt wel alsof de wolken overal tussen de heuvels drijven:

de kersenbomen vieren eindelijk de komst van de lente.

Igor Stravinsky

Deux poésies de Konstantin Balmont (“Twee gedichten van Konstantin Balmont”)

1. Vergeet-mij-nietje, bloemetje van de liefde (Konstantin Balmont)

Vergeet-me-nietje, bloemetje van de liefde,

Tedere bloem van tedere bekentenissen,

Voor mijn liefste, mijn schatje,

Openen zich jouw blauwe bloemblaadjes.

En het heldere water op de stenen

Is mooier alwaar jij bloeit,

Je zusje, heldere ster,

Schijnt en glimlacht aan de hemel.

Vergeet-mij-nietje, bloemetje van de liefde,

Oogje zo lief, zo blauw,

Zachte bloem, mijn schatje,

Hoor je mijn tedere bekentenis?

2. De duif (Konstantin Balmont)

De vogel landt op het dak,

Waar landt hij? Daar, zie je hem,

De duif zo wit, zo lief?

Daar bloeit de rode roos.

De duif nadert,

Hij leunt op de bloem,

Charmeert haar, verleidt haar,

Dan, plots, vliegt hij weg.

Och, mooie witte duif,

Vlucht niet, wees minder stout,

Och, mooie witte duif,

Kom toch nog eventjes terug!

Maurice Ravel

Trois poèmes de Mallarmé 

1. Zucht 

Mijn ziel naar je voorhoofd, o stille zuster, waar ligt te dromen,

Een herfst bezaaid met roodbruine sproeten,

En naar de dwalende hemel van je engelachtige oog

Reis op, zoals in een melancholische tuin,

Trouw, een witte waterstroom zucht naar de Azuren!

– Naar het tedere azuur van de bleke en pure maand oktober

Die zijn eindeloze loomheid weerspiegelt in de grote poelen

En laat, op het stilstaande water waar de wilde kwelling

van de bladeren dwaalt in de wind en een koude groef graaft,

De gele zon zich uitslepen in een lange straal.

2. Futiele smeekbede

Prinses! om het lot van Hebe te benijden,

Die verschijnt op deze beker bij de kus van uw lippen,

Verslijt ik mijn vuur, maar slechts met de bescheiden rang van een abt

En zonder zelfs naakt te verschijnen op porselein uit Sèvres.

Aangezien ik niet uw schoothondje ben,

Noch lozenge, noch rouge, noch sentimentele spelletjes

En aangezien ik weet dat uw gesloten blik op mij is gevallen,

Blonde haren, van wie de goddelijke kappers goudsmeden zijn!

Benoem mij... jij van wie zoveel frambozenrodelachjes

Samenhokken in kuddes van tamme lammetjes

Knabbelend aan allerlei beloften en waanzinnig blatend,

Benoem mij... zodat Amor, gevleugeld met een waaier, 

Mij schildert terwijl ik de fluit speel in deze schapestal,

Prinses, benoem mij tot de herder van uw lach.
 

3. Oprijzend uit de steel en de stam

Oprijzend uit de steel en de stam

Van breekbaar glaswerk

Zonder bloemen om zijn bittere wake te bekronen

Stopt de verwaarloosde hals van de vaas.

Ik geloof graag dat de monden 

Van mijn moeder en haar minnaar,

Nooit uit hetzelfde glas gedronken hebben,

Ik, luchtgeest van dit koude plafond!

De vaas onaangeroerd door enige drank,

Behalve het eindeloze weduwschap

Is stervende maar stemt nooit toe

O naïeve funeraire kus!

Om niets uit te ademen dat mogelijk de aankondiging is

van een roos in de duisternis.