corona? Een reboot voor de samenleving

Hoe hebben jullie eind maart 2020 beleefd?

Trio Aries:  De aanslepende onzekerheid was het ergste. Geen van ons wist hoe lang dit alles zou duren. Enkele weken? Enkele maanden? Ondertussen zijn we al bijna een jaar verder … Vrij vroeg hadden we echter het gevoel dat de cultuursector zich aan deze nieuwe situatie zou moeten aanpassen. Dat we moesten zoeken naar alternatieven, naar nieuwe manieren van optreden.

Desguin Kwartet: Het waren bijzonder choquerende dagen ... Op het moment dat de eerste annulering binnenkwam, waren we aan het repeteren. Opnieuw en opnieuw rinkelde de telefoon: maanden werk vielen plotsklaps in het water. Vandaag hou je er automatisch rekening mee dat concerten kunnen worden afgezegd, je calculeert het al mee in, maar toen waren al die annuleringen een volledig nieuwe ervaring. Iets wat ons allen heel hard trof.

Waren er ook positieve kanten aan de lockdownperiode?

Trio Aries: Zeker en vast. Men kan corona beschouwen als een ‘reboot’ voor de samenleving. En ook voor de mens als kunstenaar. De ratrace waarin we ons allen bevonden, kwam tot stilstand. Ineens was er tijd om, zonder aan deadlines te moeten denken, terug te gaan naar de essentie. Studiewerk, focussen op repertoire dat je graag wil spelen, muziek maken voor jezelf.

Desguin Kwartet: Ook voor het kwartet was het een periode van herbronning: een gelegenheid om het repertoire voor strijkkwartet eens grondig te gaan onderzoek. Op basis daarvan kregen onze finale programma’s voor volgend seizoen vorm. We hadden ook tijd om individueel bij te schaven en ons volgende grote interdisciplinaire project uit te werken.

Tijdens zomermaanden werden live concerten terug mogelijk …

Trio Aries: Wat bijzonder is bij dergelijke optredens, is de nieuwe ‘mindset’ van zowel onszelf als van het publiek. Elkeen is er zich extreem van bewust dat het bijgewoonde concert het laatste kan zijn voor vele maanden. Dat nodigt ons uit om in het moment te leven. Vorig jaar dachten we nog in termen van ‘volgend jaar spelen we hier en het jaar daarna daar’. Nu is het eerder van: ‘als we geluk hebben, treden we volgende week nog eens op’. In een dergelijke broze uitzonderingssituatie is de appreciatie en ook de inzet voor één enkel concert des te groter.
 

Desguin Kwartet: Inderdaad. Ons eerste live concert was begin juli op Zomerfabriek in Antwerpen. Dat was erg fijn: eindelijk terug voor een publiek kunnen spelen! Enkele weken later traden we ook op op het festival Klassiek Leeft Jong in Knokke-Heist. Liebrecht Vanbeckevoort – die ons had leren kennen op de semifinale van Supernova bij Beeldenstorm Anderlecht – nodigde ons daartoe uit. Een eerste return van de Supernova-wedstrijd!

Tijdens de Supernova-wedstrijd viel het Desguin Kwartet op door eigenzinnige repertoire-keuzes en boeiende cross-overs. Wat drijft jullie daartoe?

Desguin Kwartet: Als strijkkwartet zijn we niet enkel in Mozart en Beethoven geïnteresseerd, maar ook in minder voor de hand liggende 20ste-eeuwse componisten. Toehoorders vinden dergelijke muziek echter vaak moeilijk te verteren. De combinatie met lichter repertoire kan een uitweg bieden, maar wij zetten vooral in op interdisciplinariteit. Door een werk van Hindemith in te bedden in een verhaal en zo de nodige context mee te geven, wordt die muziek een stuk toegankelijker. Dat is wat we bijvoorbeeld met onze voorstelling ‘In Flanders Field’ hebben gedaan, een samenwerking met pianist Florestan Bataillie, bariton Werner Van Mechelen en acteur Stefan Degand. Met de voorstellingen ‘Verlaine’ en ‘Tsjaikovski’s geheim’ wandelen we verder op het ingeslagen pad.

De leden van Trio Aries studeerden aan conservatoria in Berlijn (Alice Van Leuven), Zürich (Paul Heyman) en Londen (Wouter Valvekens). Hoe is het met die internationaliteit in tijden van corona gesteld?

Trio Aries: We zijn op het juiste moment – net voor corona – afgestudeerd. Aan de ene kant is het zeer spijtig dat reizen bijna onmogelijk is geworden, waardoor bijna alle buitenlandse projecten in het water zijn gevallen. Onze contacten zullen we later moeten ‘reanimeren’. Aan de andere kant zijn we extreem dankbaar voor de kansen die een land als België aan jonge muzikanten biedt. Belgische cultuurhuizen hebben de voorbije tijd heel wat mooie initiatieven uitgedacht!

Een speciale focus van het Desguin Kwartet is het herontdekken van Belgische componisten. Wat maakt die zo interessant voor jullie?

Desguin Kwartet: Werken van Belgische componisten zijn steeds weer een ongelofelijke ontdekking, zowel voor het publiek als voor onszelf. Aangezien er weinig of zelfs geen opnames bestaan van de partituren die we herontdekken, moeten we elke keer weer op zoek gaan naar de taal van de componist in kwestie. Als je precies uitvoert wat Peter Benoit neerschreef, dan krijg je een karikatuur van zijn muziek. Te weten komen wat iemand met welke aanwijzing bedoelt, is een bijzonder boeiend proces. Heel anders dan een werk van Beethoven spelen, waar een lange uitvoeringsgeschiedenis en vastomlijnde publieksverwachtingen veel van op voorhand reeds bepalen. In het herontdekken van onbekend werk schuilt er een grote vrijheid.

Welke werken heeft Trio Aries de laatste tijd onder de loep genomen?

Trio Aries: We hebben veel gewerkt aan het Tweede pianotrio van Schubert, een ongelofelijk mooi werk met symfonische dimensies. Daarnaast zijn we ook bezig geweest met Schönbergs Verklärte Nacht in een arrangement voor pianotrio van Eduard Steuermann. Een uitvoering van dat werk stond voor de eerste keer gepland begin april, maar werd toen geannuleerd. Recent kon de première echter plaatsvinden en binnenkort doen we een captatie.

Hoe staan jullie ten opzichte van het livestreamen van concerten?

Desguin Kwartet: Het mooiste aan een concert is de interactie met het publiek. Als muzikant geef je niet alleen, maar krijg je ook enorm veel terug. Die dimensie gaat volledig verloren. Doordat er een tussenpersoon is – de geluidstechnicus – heb je de kwaliteit finaal ook niet meer in handen. Anderzijds zijn we wel enorm blij dat er zoveel livestreamconcerten georganiseerd worden en we nog zaken hebben om naar toe te werken.

Trio Aries: Livestreams hebben zeker hun verdienste. Het heeft ook iets opstandigs. Je legt niet alles neer, maar je blijft die cultuur tot in de huiskamer brengen. Winstgevend zijn livestreams hoegenaamd niet, maar de dedicatie van vele cultuurwerkers zorgt voor excellente resultaten. Door livestreams blijven we ook, zo goed als het gaat, verbonden met ons publiek. Dat geeft ons de zin om door te zetten.